“กลิ่น” นับเป็นสิ่งที่มีความสำคัญและมีบทบาทในหลาย ๆ ด้าน เช่น อุตสาหกรรมที่มีความเกี่ยวข้องกับกลิ่น เนื่องจากกลิ่นสามารถบ่งบอกได้ถึงหลาย ๆ อย่างไม่ว่าจะเป็น คุณภาพ ความสดใหม่ ความปลอดภัย และการเข้าถึงกลุ่มผู้บริโภคได้ ซึ่งแน่นอนว่ากลุ่มอุตสาหกรรมย่อมต้องการเข้าถึงเทคโนโลยีการตรวจวัดกลิ่น เพื่อมาต่อยอดและพัฒนากลิ่นให้ตอบโจทย์สิ่งที่พวกเขาต้องการ แต่ในอีกมุมหนึ่งเทคโนโลยีตรวจวัดกลิ่นในประเทศไทยนั้นยังเข้าถึงได้ยาก เนื่องจากต้องมีการนำเข้าจากต่างประเทศ และยังมีมูลค่าที่สูง
แต่ปัญหานี้จะหมดไปทันทีเมื่อคุณได้พบกับเครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์จากบริษัท MUI Robotics จำกัด ผู้พัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมตรวจวัดกลิ่นด้วยฝีมือคนไทย ที่พัฒนาจนได้เครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์แบบพกพา ที่สามารถตรวจจับกลิ่นได้เหมือนจมูกมนุษย์จริง ๆ ที่นำมาใช้วิเคราะห์ เพื่อทำประโยชน์และต่อยอดอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับกลิ่นไปให้ได้ไกลกว่าเดิม ซึ่งในบทความครั้งนี้เราจะพาคุณไปทำความรู้จัก E-nose เครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์กับการประยุกต์ใช้งานในอุตสาหกรรมกลิ่นต่าง ๆ ด้วยเทคโนโลยี AI ที่ล้ำหน้า
ทำความรู้จักกับ E-nose เครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์
E-Nose (Electronic Nose) หรือ เครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์ คือนวัตกรรมที่สามารถตรวจวัดและวิเคราะห์กลิ่นได้อย่างแม่นยำ และยังเป็นเทคโนโลยีที่ถูกพัฒนาจากบริษัท MUI Robotics จำกัด เพื่อจำลองการทำงานของจมูกมนุษย์ในการตรวจจับและระบุกลิ่นต่าง ๆ ได้อย่างละเอียด ผ่านการใช้ประโยชน์จากการรวมกันของเทคโนโลยีเซนเซอร์และปัญญาประดิษฐ์ (AI) ในการวิเคราะห์ข้อมูลที่ซับซ้อน โดยอุปกรณ์นี้จะมีความสามารถในการเปลี่ยนกลิ่นในสภาพแวดล้อมต่าง ๆ มาเป็นข้อมูลดิจิทัล ที่วัดค่าได้อย่างชัดเจน ช่วยให้สามารถวิเคราะห์และจำแนกประเภทของกลิ่นได้หลากหลายผ่านเซนเซอร์ที่มีความแม่นยำสูง และด้วยขนาดที่เล็กแบบพกพาได้ ทำให้เหมาะสำหรับการใช้งานในหลายสภาพแวดล้อม ตั้งแต่ห้องปฏิบัติการ ไปจนถึงการประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมหรือการแพทย์
เทคโนโลยีพื้นฐานของเครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์
เครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์จะประกอบด้วยหลายส่วนหลักที่สำคัญที่จะมาช่วยประมวลผลและตรวจวัดกลิ่น พร้อมทั้งแปลงกลิ่นเป็นข้อมูลที่วัดค่าได้ โดยส่วนประกอบและเทคโนโลยีพื้นฐานจะมีดังนี้
- เซนเซอร์: ส่วนสำคัญที่สุดของเครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์ คือเซนเซอร์ที่ใช้ในการตรวจจับกลิ่นจากวัสดุ หรือสารเคมีในอากาศ ซึ่งประกอบไปด้วยวัสดุต่างๆ เช่น โลหะออกไซด์, พอลิเมอร์, หรือแม้กระทั่งโครงสร้างนาโน ซึ่งสามารถรับรู้การเปลี่ยนแปลงของกลิ่นและอากาศได้อย่างชัดเจน
- ระบบประมวลผลสัญญาณ: หลังจากที่เซนเซอร์ตรวจจับได้แล้ว สัญญาณที่ได้จะถูกส่งไปยังระบบประมวลผลเพื่อเปลี่ยนจากสัญญาณทางกายภาพเป็นสัญญาณดิจิทัล เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการวิเคราะห์ต่อไป
- ซอฟต์แวร์วิเคราะห์ข้อมูล: ข้อมูลดิจิทัลที่ได้จากระบบประมวลผลสัญญาณจะถูกวิเคราะห์ โดยใช้ซอฟต์แวร์ที่ออกแบบมาเพื่อจำแนกและระบุชนิด ประเภท ความเข้มของกลิ่น ซอฟต์แวร์นี้มักจะรวมถึงอัลกอริทึมเชิงซ้อนที่พัฒนาด้วยเทคนิคของ AI เช่น การเรียนรู้ของเครื่อง (Machine learning) หรือเครือข่ายประสาทเทียม (Neural networks) เพื่อแปลงข้อมูลที่ซับซ้อนมาเป็นข้อมูลวัดค่าและนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างชัดเจน
- ปัญญาประดิษฐ์ (AI) : สำหรับ AI แทบจะเรียกได้ว่าทำงานอยู่ทุกส่วนของเครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์เลยก็ว่าได้ ทั้งการตรวจวัดกลิ่นที่เปรียบเสมือนมนุษย์ การช่วยแปลงข้อมูลซับซ้อนจากเซนเซอร์ และความสามารถในการเรียนรู้จากข้อมูลที่ได้ เพื่อปรับปรุงความแม่นยำในการจำแนกกลิ่นในอนาคตเพื่อการตอบสนองการใช้งานในอนาคตที่เรียลไทม์มากกว่าขึ้นกว่าเดิม
E-nose กับการประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมต่าง ๆ
เมื่อเข้าใจถึงส่วนประกอบและเทคโนโลยีของเครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์ไปแล้วว่า สามารถทำงานได้จริงในการตรวจจับกลิ่น หรือสารเคมีต่าง ๆ และแปลงข้อมูลเหล่านั้นมาเป็นข้อมูลที่วัดค่าได้ พร้อมจำแนกและระบุ ชนิด ประเภท ความเข้มของกลิ่นได้อย่างชัดเจน ต่อไปมาลองดูกันเลยว่าเครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมต่าง ๆ และทำอะไรได้บ้าง
อุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม
ในด้านของอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม ตัวเครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์จะถูกนำมาใช้งานเพื่อตรวจสอบคุณภาพและความสดใหม่ของสินค้าเป็นหลัก และยังนำมาใช้ตรวจสิ่งปนเปื้อนต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในกระบวนการผลิต ตัวอย่างการใช้งานที่มักพบเห็นได้บ่อย คือ การตรวจจับกลิ่นของอาหารที่เริ่มเน่าเสีย หรือมีการตรวจจับกลิ่นแปลก ๆ ที่พบในนมหรือน้ำผักผลไม้ต่าง ๆ ที่อาจบ่งบอกถึงการเจริญเติบโตของแบคทีเรียหรือเชื้อรา
นอกจากนี้เครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์ยังสามารถนำมาใช้พัฒนาและปรับปรุงผลิตภัณฑ์รสชาติใหม่ ๆ โดยการวิเคราะห์ส่วนผสม และการตอบสนองของกลิ่นต่อผู้บริโภคอีกด้ว
อุตสาหกรรมน้ำหอม
ส่วนของอุตสาหกรรมน้ำคอม บทบาทของเครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์จะค่อนข้างจะชัดเจน เพราะผลิตภัณฑ์น้ำหอมเกี่ยวข้องกับกลิ่นโดยตรง ในด้านหน้าที่และการใช้งานจะสามารถวิเคราะห์และจำแนกประเภทของสารประกอบที่ให้กลิ่นได้ เพื่อสร้างสูตรน้ำหอมที่มีดีกว่า หรือตอบโจทย์ความต้องการของผู้บริโภคได้ โดยนอกจากหน้าที่หลักนี้แล้ว เครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์ยังทำหน้าที่ในการควบคุมคุณภาพของผลิตภัณฑ์น้ำหอมสำเร็จรูป ผ่านการตรวจสอบความสม่ำเสมอของกลิ่น และความคงทนของกลิ่นในแต่ละล็อตการผลิตได้ด้วย
วงการสิ่งแวดล้อม
เครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์ หรือเครื่องตรวจจับกลิ่น มักจะถูกนำมาใช้งานในการตรวจสอบมลพิษทางอากาศ และเฝ้าระวังคุณภาพสิ่งแวดล้อมอยู่เสมอ ตัวอย่างเช่น การตรวจจับระดับของสารประกอบอินทรีย์ระเหยง่าย และก๊าซอื่น ๆ ที่อาจส่งผลเสียต่อร่างกายของมนุษย์เรา นอกจากนี้ยังสามารถช่วยในการวิเคราะห์กลิ่น เพื่อหาแหล่งที่มาของมลพิษ เพื่อดำเนินการแก้ไขและป้องกันได้อย่างเหมาะสมอีกด้วย
อุตสาหกรรมการเกษตร
ในส่วนของการเกษตร เครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์จะมีความสำคัญในด้านของการตรวจสอบคุณภาพของผลผลิตต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น ผัก ผลไม้ การวิเคราะห์การเสื่อมสภาพของผลไม้และผัก เพื่อกำหนดเวลาเก็บเกี่ยวที่เหมาะสม จนไปถึงการใช้ในการตรวจจับการติดเชื้อโรคในพืชผักต่าง ๆ ผ่านการจับการเปลี่ยนแปลงของกลิ่นที่เกิดจากแบคทีเรีย หรือเชื้อหา ซึ่งช่วยให้เกษตรกรสามารถดำเนินการรักษาพืชได้ก่อนที่มันจะกระจายไปยังพืชผลต้นอื่น ๆ
แน่นอนว่าในด้านการประยุกต์ใช้งานของจมูกอิเล็กทรอนิกส์ไม่ได้มีเพียงแค่ในอุตสาหกรรมการผลิตต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับกลิ่นเท่านั้น แต่เครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์ยังสามารถนำมาใช้กับงานที่เกี่ยวกับกลิ่นได้ด้วยเช่นกัน
- การตรวจจับกลิ่นรบกวน
- ความปลอดภัยในพื้นที่โรงงานที่มีสารเคมี
- การควบคุมอากาศภายในอาคาร
ดังนั้นการใช้งานของเครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์จะขึ้นอยู่กับผู้ใช้งานเลยว่าจะนำไปใช้งานกับเรื่องอะไร มีจุดประสงค์อะไร แค่เพียงแค่มีสิ่งเดียวคือ ต้องการตรวจจับกลิ่นและแปลงข้อมูลกลิ่นมาเป็นข้อมูลดิจิทัลที่วัดค่าได้ เพื่อนำไปใช้งาน หรือพัฒนาต่อยอดในด้านต่าง ๆ ที่ผู้ใช้งานต้องการ
บทสรุป
สรุปเครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์ เป็นนวัตกรรมที่ได้รับการพัฒนาขึ้นเพื่อจำลองการทำงานของจมูกมนุษย์ในการตรวจจับและวิเคราะห์กลิ่นต่าง ๆ ด้วยเทคโนโลยีสมัยใหม่อย่าง AI โดยถูกนำมาประยุกต์ใช้งานอย่างกว้างขวางในแวดวงต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม, ผลิตภัณฑ์น้ำหอม, ด้านสิ่งแวดล้อม ฯลฯ ทั้งในด้านการตรวจสอบคุณภาพสินค้า หรือการพัฒนาต่อยอดของกลิ่น ซึ่งแน่นอนว่าการใช้งานเครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์อย่าง E-Nose เป็นอะไรที่ตอบโจทย์สิ่งต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับกลิ่นได้เป็นอย่างดี
และบริษัท MUI Robotics จำกัด เองก็ยังมีบริการระบบเช่าซื้อ เครื่องจมูกอิเล็กทรอนิกส์แบบพกพา รวมไปถึงบริการสถานีตรวจวัดกลิ่นแบบออนไลน์ เพื่อให้แวดวงธุรกิจ SME และอุตสาหกรรมต่าง ๆ ได้เข้ามาใช้งานเทคโนโลยีตรวจจับกลิ่นได้อย่างง่ายดาย